مانیفست سایفرپانک ها چیست ؟ | Cypherpunk Manifesto | بررسی جامع

 «سایفرپانک» (Cypherpunk) از جمله مفاهیمی محسوب می‌شود که در عصر ارتباطات به وجود آمده است. بسیاری از افراد با شنیدن کلمه سایفرپانک این پرسش را مطرح می‌کنند که مانیفست سایفرپانک چیست و سایفرپانک ها چه هدفی دارند؟ در این مطلب با ارائه مانیفست سایفرپانک ها که  توسط «اریک هیوز» (Eric Hughes) نوشته، به این پرسش پاسخ داده شده است.

مانیفست سایفرپانک چیست ؟

در ادامه، مانیفست سایفرپانک به قلم «اریک هیوز» (Eric Hughes) ارائه شده است. این مانیفست سایفرپانک بیستم فروردین سال ۱۳۷۲ شمسی منتشر شده بود. در عصر ارتباطات،«حریم خصوصی» (Privacy) برای جامعه باز یک نیاز است. حریم خصوصی با «محرمانگی» (Secrecy) یکی نیست. یک موضوع «خصوصی» (Private) چیزی است که فرد نمی‌خواهد همگان از آن باخبر باشند؛ اما یک موضوع «محرمانه» (Secret) چیزی است که فرد نمی‌خواهد هیچکس از آن مطلع شود. حریم خصوصی یک قدرت است؛ قدرت آشکار شدن به صورت انتخاب شده. 
برای درک بهتر مفهوم بیان شده در جملات اولیه مانیفست سایفرپانک، نمونه ساده‌ای از موضوع محرمانگی در ادامه بیان می‌شود. اگر دو فرد با یکدیگر به نوعی معاملاتی داشته باشند، هر دو از مراودات خود خاطراتی خواهند داشت. از همین رو، هر کدام از طرفین می‌توانند در مورد این خاطرات حرف بزنند. پرسشی که در این وهله مطرح می‌شود این است که چطور می‌توان از این کار پیشگیری کرد؟ ممکن است برای پیشگیری از این کار، بر ضد آن قانون‌گذاری‌هایی انجام شود. اما «آزادی بیان» حتی از حریم خصوصی هم برای جامعه باز، نیاز مهم‌تر و حیاتی‌تری است و چنین قانون‌گذاری‌هایی آزادی بیان را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. در حالی که مدافعان جامعه آزاد، خواهان آن هستند که هیچ سخنی را محدود نکنند.
اما همانطور که پیش‌تر نیز بیان شد، حریم خصوصی نیز  از مطالبات انسان‌ها است. بنابراین و در همین راستا، باید اطمینان حاصل کرد که در یک تراکنش هر یک از طرفین صرفا به اطلاعاتی دسترسی دارد که برای انجام تراکنش به صورت مستقیم به آن‌ها نیاز است. از آنجا که کاربر ممکن است ضمن تراکنش درباره هر اطلاعاتی صحبت کند، باید اطمینان داشته باشد که تا جای ممکن اطلاعات کم‌تری فاش می شوند.در بیشتر موارد، برای انجام تراکنش‌ها نیاز به هویت شخصی چشمگیری نیست.برای مثال، هنگامی که فرد در مغازه ای به صورت حضوری خریدی را انجام و پول نقد را به صندوقدار می‌دهد نیازی نیست که هیچ‌کس بداند او کیست. به عنوان مثالی دیگر، هنگامی که فرد از سرویس‌دهنده ایمیل خود می‌خواهدکه پیام‌ها را دریافت یا ارسال کند، سرویس‌دهنده نیازی ندارد که بداند هویت فرد چیست، با چه کسانی صحبت می‌کند و چه می‌گوید یا می‌شنود.بلکه صرفا نیاز به آن دارد که بداند  پیام را چگونه به مقصد برساند و اینکه فرد چقدر  هزینه خدمات به آن‌ها بدهکار است. 
هنگامی که هویت فرد توسط ساز و کارهای ضمنی آشکار شود، او دیگر حریم خصوصی ندارد. در واقع، در شرایطی که کاربر نتواند به صورت گزینشی به آشکارسازی هویت خویش یا اطلاعات دیگر خود بپردازد، حریم خصوصی او نقض شده است. بنابر آنچه در قسمت‌های پیشین مانیفست سایفرپانک گفته شد، حریم خصوصی در یک جامعه باز نیازمند سامانه‌های تراکنش گمنامانه است. سامانه تراکنش گمنامانه با سامانه تراکنش محرمانه متفاوت است. در واقع، سامانه تراکنش گمنامانه، سیستمی است که به افراد این توانایی را می‌دهد تا هویت خودشان را فقط و فقط وقتی که تمایل داشته باشند آشکار کنند. این جوهره محرمانگی است.
حریم خصوصی در یک جامعه باز نیازمند «رمزنگاری» (Cryptography) است. به گفته اریک هیوز که نویسنده این مانیفست سایفرپانک است، محتوای نوشته شده توسط کاربر در یک محل خصوصی، باید صرفا به گوش کسانی برسد که او تمایل دارد. به بیان دیگر، اگر محتوای حرف کاربر در اختیار همگان قرار بگیرد، او حریم خصوصی ندارد.

رمزنگاری محتوا حاکی از توجه و اهمیت به حریم خصوصی است؛ حال آنکه ضعف در رمزنگاری، حاکی از رغبت کمتر به رعایت حریم خصوصی است. علاوه بر این، هنگامی که در حال پیش‌فرض محتوا  گمنام است، برای آنکه امکان  آشکار کردن هویت به کاربر داده شود، نیاز به امضای رمزنگاری شده وجود دارد. انسان‌ها نمی‌توانند از دولت‌ها، بنگاه‌ها و سایر سازمان‌های بزرگ بی‌نام‌ و نشان انتظار داشته باشند که از روی لطف، حریم خصوصی افراد را رعایت کنند و در واقع، حریم خصوصی را به آن‌ها ببخشند.
معمولا این به نفع سازمان‌ها است که اطلاعات کاربران را داشته باشند و یا حتی آن‌ها را در اختیار دیگران قرار دهند. جلوگیری کردن از سخن گفتن سازمان‌ها و نشر اطلاعات توسط آن‌ها، صرفا جنگیدن با حقیقت اطلاعات است. اطلاعات نه تنها باید آزاد باشد، بلکه گرایش به آزادی دارد. اطلاعات گسترش پیدا می‌کند تا همه فضای قابل استفاده برای ذخیره‌سازی را پر کند. اطلاعات در واقع برادر جوان‌تر و قوی‌تر شایعه است و سرعتی به مثابه باد دارد.اطلاعات از شایعه چشمان بیشتری دارد، بیشتر می‌داند، و کمتر می‌فهمد. 
به بیان اریک هیوز چنانکه در مانیفست سایفرپانک آورده است، اگر افراد انتظار دارند که حریم خصوصی داشته باشند، باید از آن دفاع کنند. آن‌ها بایدیا یکدیگر  همراه  شوند و سامانه‌هایی را بسازند که امکان انجام تراکنش‌های گمنامانه را فراهم می‌کند. مردم، قرن‌ها از حریم خصوصی خودشان با استفاده از  آهسته و آرام سخن گفتن، گفتگو در تاریکی، پاکت‌های نامه و درهای بسته و مهر و موم شده، قاصدها و بهره‌گیری از اشارات رازگونه از حریم خصوصی خود دفاع کرده‌اند.این در  حالی است که روش‌های گذشته، آنچنان امکان حفظ حریم خصوصی را فراهم نمی‌کردند، اما فناوری‌های الکترونیکی این امکان را برای انسان‌ها فراهم می‌کنند. آنچه در ادامه مطلب مانیفست سایفرپانک آمده است، عینا از اریک هیوز نقل قول شده است.

ما سایفرپانک‌ها خودمان را وقف سامانه‌های گمنامانه کرده‌ایم. ما از حریم خصوصی خودمان با رمزنگاری، سامانه‌های ارسال گمنامانه ایمیل و امضاهای دیجیتال و پول الکترونیکی دفاع می‌کنیم. سایفرپانک‌ها کد می‌نویسند. ما می‌دانیم که بلاخره کسی باید برای دفاع از حریم خصوصی نرم‌افزار بنویسد و چون نمی‌شود حریم خصوصی داشت مگر در صورتی که همه حریم خصوصی داشته باشند، ما نرم افزارهایی (با محوریت حفظ حریم خصوصی و رمزنگاری) خواهیم نوشت. ما کدهای خودمان را منتشر خواهیم کرد تا یاران سایفرپانک‌مان نیز با آن کار کنند. استفاده از کدهای ما برای همه کار‌ها در همه جای دنیا مجاز است (اشاره به مفهوم نرم افزار آزاد یا Free Software). برای ما اهمیت چندانی ندارد اگر کسانی هستند که نرم‌افزارهایی که ما می‌نویسیم را تایید نمی‌کنند. ما می‌دانیم که نرم‌افزار را نمی‌توان از بین برد و یک سیستم بسیار گسترده شده را نمی‌توان از میان برد. 

در ادامه مانیفست سایفرپانک پیرامون سایفرپانک‌ها چنین آمده است که سایفرپانک‌ها از وضع مقررات برای رمزنگاری بیزار هستند؛ زیرا که رمزنگاری  اساسا یک امر شخصی است. در واقع، عمل رمزنگاری اطلاعات را از فضای عمومی خارج می‌کند. حتی قوانین ضدنگاری تا مرزهای سیاسی ملت‌ها گسترش می‌یابند. رمزنگاری ناگزیر در تمام جهان گسترده خواهد شد و به دنبال آن سامانه‌های تراکن‌شهای گمنامانه ممکن خواهند شد.

در پایان مانیفست سایفرپانک گفته شده است که برای گسترده شدن حریم خصوصی، این مفهوم باید بخشی از یک قرارداد اجتماعی باشد. مردم باید با یکدیگر همراه شوند واین سامانه‌ها را برای منفعت عمومی راه‌اندازی کنند. حریم شخصی هر فرد در محدوده‌ای گسترش پیدا می‌کند که اطرافیان اون کمک می‌کنند (اشاره به اینکه حریم خصوصی حفظ نیم‌شود مگر با مشارکت جمعی و حفاظت همه ا زحریم خصوصی خودشان و دیگران).  سایفرپانک‌ها مشتاق پرسش‌ها، نگرانی‌ها و امیدهایی هستند که ممکن است افراد را درگیر مسئله کنند. در هر حال، سایفرپانک‌ها صرفا به این دلیل که کسانی با آن‌ها مخالفت می‌کنند، راهشان را عوض نخواهند کرد.آن‌ها به این دلیل که کسانی با اهداف آن‌ها مخالفت می‌کنند، راه خود را تغییر نخواهند داد. سایفرپانک‌ها به صورت فعالانه در حال امن‌تر کردن شبکه‌ها برای حریم شخصی هستند. در پایان مانیفست سایفرپانک و پیش از امضای اریک هیوز،‌چنین آمده است:

 باشد که همه با شتاب و در کنار هم، به پیش رویم.

این مطلب توسط نویسنده مهمان، «محمد بنی‌اسد» آماده و توسط تحریریه ویراماینر بازنگری شده است.