دیفای (DeFi)چیست؟ 5 مورد از معروف ترین پروژه های دیفای کدامند؟
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، یک سیستم مالی آزاد و جهانی متعلق به عصر اینترنت است. این سیستم به نوعی میتواند جایگزین، سیستم غیر شفاف و متمرکز بانکها باشد که به شدت کنترل میشوند. سیستم DeFi، مدیریت دارایی توسط شخص کاربر را امکانپذیر میکند. همچنین میتوانید با بازارهای جهانی تعامل داشته باشید و به جای دریافت پول ملی کشور خودتان، ارزهای دیگری را دریافت کنید. پروژههای DeFi، خدمات مالی تنها با اتصال به اینترنت در اختیار شما قرار میگیرد. در این حالت کاربران وظیفه مالکیت و نگهداری دارایی را بر عهده دارند. مجموع ارزش پروژههای دیفای از دهها میلیارد دلار عبور کرده و روزبهروز در حال افزایش است. در این مقاله مفهوم دیفای و کاربردهای آن را با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار میدهبم.
دیفای (DeFi) چیست؟ دلیل اهمیت امور مالی غیر متمرکز
امور مالی غیر متمرکز یا همان دیفای (Decentralized finance)، یک دیدگاه و رویکرد جدید از خدمات بانکی و مالی است. پرداختهای این سیستم در شبکه بلاک چین به صورت همتا به همتا (Peer to Peer) انجام میشوند. ساختار غیر متمرکز DeFi توانست با بهکارگیری قرارداد هوشمند نیاز به حضور شخص ثالث در پرداختها و امور مالی را حذف کند. با این حساب رویکرد امور مالی غیر متمرکز در مقایسه با سیستمهای بانکی و مالی سنتی متفاوت است.
همچین امنیت بلاک چین موجب شده تراکنشهای مالی بدون نیاز به اعتماد در شبکه دیفای مدیریت و ثبت شوند. دلیل اصلی اهمیت دیفای ارائه خدمات مالی متنوع از جمله قرض دادن، خرید بیمه، وام گرفتن و تجارت به کاربران سراسر جهان است. سازمانهای بانکی هم سرویسهای نام برده را ارائه میدهند اما با این تفاوت که تمام فعالیتهای کاربران توسط مسئولین بانک کنترل و مدیریت میشوند. در صورت عدم پیروی از قوانین تعیین شده توسط سازمان احتمال اعمال محدودیت و حتی در برخی موارد مسدود شدن دارایی وجود دارد. بروز مشکلات این چنینی باعث شده افراد استفاده از خدمات مالی پلتفرمهای غیر متمرکزی مانند دیفای را ترجیح دهند.
مزایای دیفای
اما استفاده ازخدمات و سرویسهای دیفای چه مزایایی برای عموم کاربران به همراه دارد؟ در حالت کلی امنیت بالا، ارائه خدمات مالی متنوع و ایجاد امکان کسب درآمد از جمله مزایای اصلی سیستمهای مالی غیر متمرکز هستند. در این بخش باری دیگر مزایای دیفای را به صورت جداگانه و مختصر مورد بررسی قرار میدهیم.
دسترسی جهانی و راحت به خدمات مالی
همانطور که پیشتر هم گفته شد؛ سیستم مالی DeFi مجوز نیاز ندارد. همین ویژگی باعث شده تا تمام افراد بتوانند به صورت آزادانه و فراگیر از سرویسهای مالی دیفای استفاده کنند. به بیان سادهتر داشتن یک کیف پول ارز دیجیتال متصل به اینترنت، تنها تجهیزات مورد نیاز برای استفاده از خدمات دیفای است. بنابراین صرف نظر از این که در کدام نقطه از دنیا هستید؛ میتوانید به دیفای دسترسی داشته باشید. در حقیقت این سیستم مالی برای کشورها و مردمی که به دلیل تحریمها توانایی ارتباط مستقیم با شبکه مالی جهانی را ندارند؛ بسیار مناسب و راهگشا است.
انجام معاملات سریع و بدون اتلاف وقت
دیفای برای انجام و ثبت تراکنشها از قرادادهای هوشمند کمک میگیرند؛ حذف شخص ثالث به کمک این ساختار امکانپذیر شده است. تبادلات در بستر پلتفرمهای دیفای در لحظه به ثبت میرسند. علاوه بر آن، نرخ بهره هر دقیقه، چندین بار در شبکه بلاک چین بهروزرسانی میشود.
شفافیت بالا در فرآیند انجام معاملات
شفافیت معاملاتی که در بستر پلتفرمهای دیفای به ثبت میرسند؛ بسیار بالا است. بدین صورت که اطلاعات معاملات در اختیار عموم افراد قرار میگیرد؛ البته هویت افراد ناشناس باقی میماند. بنابراین تمام کاربران توانایی مشاهده و تایید تراکنشها را دارند. تا قبل از پیدایش بلاک چین هیچ سازمانی وجود نداشت که این سطح از شفافیت را در اختیار کاربران قرار دهد.
عدم نیاز به افتتاح حساب
برای انجام تراکنشهای مالی در بستر پلتفرمهای دیفای فقط یک کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. با این حساب میتوانید بدون افتتاح حساب از خدمات و سرویسهای امور مالی غیر متمرکز استفاده کنید.
کسب درآمد از دیفای
یکی از مزایای رایج در حال حاضر برای سرمایه گذاران ارزهای دیجیتال، توانایی درآمدزایی است. افراد برای کسب درآمد از روش استیکینگ استفاده می کنند. به عنوان مثال، استیکینگ کریپتو به صاحبان یک سکه اجازه می دهد تا از اکوسیستم آن سکه حمایت کنند و با کمک به اعتبارسنجی تراکنش ها، درآمد کسب کنند. این بخشی از چیزی است که به آن کشاورزی محصول یا (Yield farming) می گویند.
امنیت و حفظ حریم خصوصی
داده های DeFi، به لطف استفاده از شبکه بلاک چین، غیر قابل دستکاری و ایمن هستند. از آنجایی که در این جا پای نهاد متمرکزی در میان نیست و امور مالی توسط خود افراد انجام و تایید می شود، حفظ حریم خصوصی کاربران آسان تر است.
خودکارسازی سیستم های مالی
خودکارسازی سیستمهای مالی از جمله مزایای اصلی دیفای هستند. سیستمهای پرداخت خودکار میتوانند تحولات بزرگ و قابل توجهی را در سطح جهان به وجود آورند. برای درک بهتر فرض کنید که کارمندان به کمک دیفای و خودکارسازی فرآیند دریافت حقوق دیگر منتظر فرد مسئول نمیمانند. علاوه بر آن دیفای احتمال بروز خطا در فرآیند انتقال دارایی را تا حد قابل توجهی کاهش میدهد. با کمک دیفای، حقوقها سر زمان مشخص و بدون خطا به حساب افراد واریز میشوند.
معایب دیفای
DeFi آزادیهای مالی جدید و هیجان انگیزی را ارائه میدهد؛ اما اینها با خطرات و ریسکهایی همراه هستند. پیچیدگی انجام تراکنش با استفاده از دیفای، به سادگی رفتن به بانک محل زندگیتان نیست. ما در این بخش برخی از چالشهای استفاده از DeFi را نام میبریم.
کلاهبرداری های آشکار
افراد زیادی تنها با شناخت گوشهای از دنیای رمزارزها به دنبال کسب سودهای کلان در زمان کوتاه هستند. این دسته از افراد عموما بدون داشتن علم و مهارت کافی وارد دنیای کریپتوکارنسی میشوند و به جهت نبود نهاد نظارتی، این افراد طعمه کلاهبرداران میشوند.
سرقت و هک
این امکان وجود دارد که رمز ارزها از طریق اکسپلویتها (exploits) به سرقت بروند و هک شوند؛ مخصوصا با توجه به امکان بروز خطا در کدهای قراردادهای هوشمند dAppها. به عنوان مثال، هکرهای “کلاه سفید” در آگوست 2021 از آسیبپذیری قرارداد هوشمند سوء استفاده کردند و 610 میلیون دلار از پلتفرم DeFi PolyNetwork سرقت کردند.
هزینه بسیار زیاد تراکنش
برای انجام یک تراکنش در شبکه اتریوم با استفاده از قرادادهای هوشمند باید کارمزدی را به عنوان Gas پرداخت کنید. درست مانند ماشینی که برای راه اندازی نیاز به سوخت دارد؛ برای انجام تراکنش با استفاده از دیفای باید کارمزد گس را پرداخت کرد. این هزینه برای کسانی که دارای یک سرمایه متوسط هستند؛ میتواند پرهزینه باشد و در بسیاری از مواقع به صرفه نیست. برخی اوقات میبینید هزینه کارمزد یک تراکنش از ارزش تراکنشی که میخواهید انجام دهید، بیشتر است.
نوسانات
اگرچه سرمایهگذاری استیکینگ و yield farming میتواند به دوام آوردن در فضای پر از نوسان ارزهای دیجیتال کمک کند؛ اما همچنان نوسانات چشمگیری در انتظار خواهد بود. برای مثال در یک روز، ارز دیجیتال به راحتی میتواند سود یک ساله و بیشتری را از دست بدهد و وثیقههای شما به اصطلاح liquid یا نقد شود.
از جمله تناقضهای جالبی که در دیفای به آن برمیخوریم این است که به دلیل نوسانات شدید حاکم بر رمز ارزها، آنها سعی میکنند به واسطه ارزهایی با ارزش ثابت یا همان استیبل کوینها از خودشان در برابر نوسانات محافظت کنند. همانطور که گفتیم استیبل کوینها وابسته به شرکتهای متمرکز و ارزهای فیات هستند. اینجا میبینیم که برای وابسته نبودن به پول فیات، چرخه جوری طی میشود که ما به گونهای دیگر به آن وابسته شویم.
مرگ پروژه دیفای
یک پروژه دیفای معین ممکن است در نهایت به حال خود رها شود؛ زیرا تیم اصلی که آن را توسعه میدهد ممکن است به سراغ پروژههای دیفای دیگری برود. در این صورت، اگر روزی تصمیم به خروج بگیرند، منطق پروتکل همانطور که است اجرا میشود؛ اما هیچ ارتقای دیگری در پروژه صورت نخواهد گرفت.
اوراکل ها
قراردادهای هوشمند برای عملکرد صحیح به اطلاعات بیرونیای که از واسطههایی مانند اوراکلها دریافت میکنند؛ وابسته هستند. اگر اتصال میان اوراکل و قرارداد هوشمند مختل شود و یا اطلاعاتی که یک اوراکل از منبع خاص برمیدارد دستکاری شود، معامله و تراکنش نمیتواند به صورت صحیح انجام بگیرد. به طور کلی لزوم وجود اوراکلها در قراردادهای هوشمند دیفای، ناقض ایده اولیه آنها یعنی همان حذف واسطه است.
باگ های عملکردی
همانطور که میدانیم پروژههای دیفای بر اساس یک سری قرارداد هوشمند کار می کنند و آنها نیز توسط توسعهدهنگان نوشته میشود و امکان بروز خطا و باگ در آنها بسیار زیاد است. مانند اتفاقی که در سال 2017 افتاد، با پیدا کردن یک باگ عملکردی و رخنه توانستند در حدود 600000 اتر را از بین ببریند که به عنوان هک پریتی معروف شد. اینها چند مورد از بزرگترین ریسکهای دیفای هستند. سرمایهگذارانی که به مشارکت فکر میکنند باید قبل از انجام کامل آنها را درک کنند.
دیفای چگونه کار می کند؟
فناوری بلاک چین و کاربرد آن ابتدا توسط بیت کوین به جوامع جهانی معرفی شد. دیفای بعدها بلاک چین را بهکار گرفت. بلاک چین یک دفترکل غیر متمرکز است که قابلیت ثبت اطلاعات را دارد. پروژههای دیفای عموما با استفاده از نرم افزارهای غیر متمرکز (dApp) فرآیند اعتبارسنجی و ثبت تراکنشها را مدیریت میکنند. ساختار کلی بلاک چین به گونهای طراحی شده است که تعداد مشخصی از تراکنشها در بستر یک بلاک از شبکه ثبت میشوند. ثبت نهایی اطلاعات مربوط به تراکنشها بعد از تایید نودهای فعال شبکه انجام میشوند. اطلاعات مربوط به بلاک قبلی هم جزئی از بخشهای اصلی بلاک است.
بلاکها از این طریق به هم متصل میشوند. تغییر اطلاعات و سانسور در چنین ساختاری غیر ممکن است. ساختار بلاک چین به کمک سایر پروتکلهای امنیتی، عملکرد کلی دیفای را مدیریت میکنند. در واقع دیفای نحوه مدیریت تراکنشهای مالی را تغییر میدهد؛ DeFi زیرساخت جدیدی را برای ارائه محصولات و خدمات مالی مشابه بانک های سنتی ایجاد کرده است. فناوری بلاک چین و قرارداد هوشمند در این مسیر اصلیترین نقش را ایفا میکنند.
بنابراین بلاک چین به عنوان دفترکل تمام تراکنشهای مالی را در یک پلتفرم مالی مشخص ثبت و ردیابی میکند. این تراکنشها بعد از ثبت شدن در بلاک چین، قابل تغییر و پاک شدن نیستند. برای مثال اگر فرد الف پولی را به شخص ب بپردازد، اطلاعات برای همیشه در دفترکل توزیع شده بلاک چین باقی میماند. در نهایت بلاک چین به عنوان یک مرجع برای پیگیری شناخته میشود.
اصلیترین قابلیت دیفای، رفع نیاز به شخص سوم مانند بانکهای سنتی به عنوان واسطه برای تایید، ضمانت و اجرای اتوماتیک آنها است. در سیستم مالی غیرمتمرکز، تراکنشها به صورت مستقیم و بدون واسطه بین طرفین معامله صورت میگیرد. برای انجام تراکنش از طریق پروژههای دیفای به محض برقراری شرایط قرار داده شده بین افراد، دستورالعملهای از پیش تعیین شده به صورت خودکار انجام میشوند.
شما به کمک دیفای میتوانید کنترل دارایی خودتان را به دست بگیرید. اکثر پروژههای دیفای بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شدهاند؛ اگرچه پلتفرمهای دیگر مانند Cardano ،Binance یا Solana هم در حال توسعه برنامههای مشابه هستند. پروژههای DeFi در مقایسه با سیستمهای مالی متمرکز، هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند.
7 مورد از مهم ترین کاربرد های دیفای
امور مالی غیرمتمرکز در حال حاضر کاربردهای مالی متنوعی دارد؛ این کاربردها قطعا در آینده نزدیک بیشتر هم میشوند. اصلیترین محدودیت دیفای، کیفیت نوشتاری و نحوه ایجاد قرارداد هوشمند است. مهمترین خدمات پلتفرمهای دیفای و برنامههای غیر متمرکز موارد زیر را شامل میشوند:
- سکه (Coins)
- استیبل کوینها (Stable coins)
- توکنها (Tokens)
- کیف پول (Wallets)
- نقدینگی، استخراج، و سهام (Liquidity, mining, and staking)
- تجارت (Trading)
- قرض گرفتن، وام دادن و پس انداز (Borrowing, lending, and saving)
سکه
هم زمان با خلق بلاک چینهای مختلف، میتوان از آنها در فضای DeFi هم استفاده کرد. این شبکهها معمولا برای تشویق کاربران بیشتر برای استفاده از پلتفرمهای خود و انجام مبادلات، سکه ایجاد میکنند. برخی از محبوبترین سکهها عبارتند از:
- اتر (ETH)
- کاردانو (ADA)
- سولانا (SOL)
- پولکادوت (DOT)
استیبل کوین ها
نوسان بسیار بالای قیمت ارزهای دیجیتال به عنوان ریسک اصلی این بازار شناخته میشود. در واقع سرمایهگذاری بلند مدت و برنامهریزی در بازاری که همواره نوسانات شدیدی را تجربه میکند؛ کار سادهای نیست. استیبل کوینها محبوبترین راه برای مقابله با نوسانات در اکوسیستم فعلی دیفای هستند. ارزش استیبل کوین به ارزش یک دارایی اساسی، مانند ارز فیات یا سایر کالاهای مبادلهای ثابت است. در نتیجه، ارزش استیبل کوین هیچ وقت کمتر از ارزش دارایی وابسته به آن نخواهد بود.
توکن ها
توکنهای دیفای، دارایی مشابه سکهها هستند. توکنها همچنین میتوانند نوعی ارز دیجیتال باشند؛ با این حال، توکنها بر روی یک بلاک چین ایجاد میشوند. به عنوان مثال، سکه اتریوم، اتر است. در حالی که توکنهایی مانند UniSwap و Compound ارزهای دیجیتال غیربومی هستند که بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شدهاند.
ان اف تی
توکن غیرقابل تعویض (NFT)، یک توکن منحصربهفرد است که چیزی ارزشمند مانند آهنگ، قطعه هنری یا ویدیو را نشان میدهد. ان اف تی به عنوان یک دارایی مصنوعی، ارزش خود را از یک دارایی اساسی میگیرد. میتوان گفت NFTها راهی برای نشان دادن مالکیت از طریق بلاک چین هستند.
کیف پول
کیف پولهای DeFi مانند کیف پول MetaMask به گونهای طراحی شدهاند مسئولیت حفظ کلیدهای خصوصی بر عهده شخص کاربر است. توجه داشته باشید که در صورت گم کردن کلیدهای کیف پول دیفای نمیتوانید یک رمز عبور جدید برای کیف پول ایجاد کنید و احتمال از دست رفتن دارایی شما بالا است.
نقدینگی
استخراج دیفای یا استخراج نقدینگی را نباید با استخراج دارایی دیجیتال در شبکه بیت کوین اشتباه گرفت. اگر شما در بورس مبادله انجام داده باشید؛ میدانید لیستی به نام Order list وجود دارد که افراد میتوانند یک سهام را با مقدار و قیمت دلخواه خرید یا فروش کنند. از آنجایی که در دیفای چیزی مانند این لیست سفارش وجود ندارد، فعالین حوزه استخر نقدینگی یا Liquidity pool را پیشنهاد کردند.
کاربران زیادی وجود دارند که با تامین نقدینگی استخر نقدینگی از آن سود دریافت میکنند؛ همچنین به سایر کابران پلتفرم هم نقدینگی لازم برای انجام معاملات را میدهند. در نهایت، استخراج نقدینگی شامل جفت کردن داراییهای دیجیتال شما – اعم از سکه یا توکن، مانند اتریوم ETH و دای DAI – و ذخیره آنها در یک استخر نقدینگی است.
ییلد فارمینگ
این عبارت ترجمه مناسبی در فارسی ندارد، اما اگر بخواهیم این مفهوم را به زبانی ساده تعریف کنیم بدین گونه است که افراد سعی دارند با بازی کردن با سرمایه خود در این سیستم بیشترین سود و بازدهی را داشته باشند. البته باید در نظر داشت که نوسانات ارز دیجیتال، مهمترین ریسک این کار است.
استیکینگ
استیکینگ راهی برای مشارکت در الگوریتم اجماع در اکوسیستم اثبات سهام است، مشابه نحوه ایجاد بلاکهای جدید توسط ماینرها در یک سیستم اثبات کار. هر دو این موارد راههایی برای اعتبارسنجی بلاک چین هستند، اما استیکینگ، قدرت استخراج را بر اساس مقدار سهام مالکیت (درصد سکهای که مالک ذخیرهسازی کرده) اختصاص میدهد و به انرژی محاسباتی بسیار کمتری نسبت به اثبات کار نیاز دارد.
تجارت
پروژههای DeFi به کاربران اجازه میدهند بدون استفاده از یک صرافی متمرکز در معاملات سرمایهگذاری رمز ارز شرکت کنند. در حال حاضر، بیشتر معاملات ارز دیجیتال مانند معاملات سهام متمرکز است. کوین بیس (coinbase)، بایننس (Binance) و کراکن (Kraken) همگی صرافیهای متمرکز هستند.
صرافی غیرمتمرکز، یک بازار رمزنگاری است که برای انجام معاملات، صرفا به فناوری قراردادهای هوشمند و بلاک چین متکی است و امکان خرید و فروش مستقیم دارایی دیجیتال را در اختیار کاربران قرار میدهد.
قرض گرفتن و وام دادن
وام ها یا open loans، یکی از محبوبترین امکانات در پروژههای دیفای هستند. پلتفرمهای دیفای کسانی که میخواهند وام بگیرند را به وامدهندگان متصل میکنند. دیفای، فرآیند زمانبر بررسی اعتبار در بانکها و نهاد متمرکز را حذف میکند. از آنجایی که تمام این فرآیند در بستر بلاک چین اتفاق میافتد، ریسک را تا حد زیادی کاهش میدهد و وامهای ارزانتر و سریعتر را بدون محدودیتهای جغرافیایی ارائه میکند.
محبوب ترین پروژه های دیفای
برنامه غیرمتمرکز نوعی برنامه نرم افزاری منبع باز توزیع شده است که در شبکه بلاک چین به صورت همتا به همتا (P2P) به جای یک رایانه اجرا میشود. DAppها در واقع شبیه به سایر برنامههای نرم افزاری هستند که در یک وب سایت یا دستگاه تلفن همراه پشتیبانی میشوند، اما به صورت همتا به همتا پشتیبانی میشوند. ما در این جا به پنج مورد از بهترین پروژههای دیفای اشاره میکنیم.
1. MakerDAO – بهترین پروژه Defi برای قرض کردن stable coin
Maker DAO یک برنامه وام دهنده استیبل کوین است که بر ایجاد استیبل کوین دای (Dai) نظارت دارد. Dai به دلار آمریکا متصل است؛ به این معنی که ارزش آن در هر زمان برابر با 1 دلار است. دای یا Dai غیرمتمرکز، توسط یک نهاد متمرکز مانند بانک یا شرکت کنترل نمیشود و بدون مجوز است؛ به عبارت دیگر افراد برای استفاده از آن نیازی به مجوز ندارند. در نهایت، هیچ محدودیت جغرافیاییای ندارد و هر کسی از هر کجا می تواند از آن استفاده کند. سازوکار آن بدین گونه است که افراد اتریوم یا بیت کوین در خزانه های maker وثیقه میگذارند و Dai قرض میگیرند.
2. AAVE – بهترین پروژه Defi برای وام دادن
AAVE یک برنامه غیرمتمرکز است که به هر کسی اجازه میدهد تا به طور ایمن ارز دیجیتال را قرض دهد. با AAVE، کاربران کنترل کامل بر وجوه خود را حفظ میکنند؛ زیرا قراردادهای هوشمند بر انتقال وجوه بین وام دهنده و وام گیرنده نظارت دارند.
3. LIDO – بهترین پروژه Defi برای استیکینگ
در گذشته سرمایهگذاران در DeFi مجبور بودند بین قرار دادن سکههای خود در بلاک چینهای اثبات سهام (که عملی رایج است) یا استفاده از آنها در پروتکلهای بازار پول برای کسب بازدهی بالا، یکی را انتخاب کنند. در حال حاضر، آنها میتوانند با استفاده از LIDO، هر دو را انجام دهند.
4. Uniswap – بهترین صرافی غیرمتمرکز
Uniswap بزرگترین صرافی غیرمتمرکز با TVL حدودا 6 میلیارد دلاری است. این صرافی غیرمتمرکز بر بستر دیفای، به معاملهگران اجازه میدهد تا بین اتریوم (ETH) و سایر توکنهای ERC-20 به روشی غیرمتمرکز مبادله کنند. این برنامه به آنها کمک میکند تا همیشه کنترل سرمایه و داراییهای خود را داشته باشند.
5. MetaMask – بهترین پروژه کیف پول Defi
MataMask یک برنامه کیف پول منبع باز است که به عنوان یک کیف پول برای ذخیره ارزهای دیجیتال معرفی میشود. این کیف پول همچنین نقش یک node را بازی میکند که به مرورگرهای سنتی اجازه میدهد تا در وب غیرمتمرکز حرکت کنند. تمام فعالیتهای DeFi به کیف پولهای رمزنگاری نیاز دارند و MetaMask یکی از پیشروترینها است.
آیا سرمایه گذاری در دیفای امن است؟
در سالهای اخیر بسیاری از افراد به سرمایهگذاری و انجام تراکنشهای مالی در دیفای علاقه نشان دادند. نکتهای که باید هنگام تصمیم به انجام چنین کاری به آن توجه داشته باشیم این است که بسیاری از پروژههای دیفای به دلیل پیچیدگیهایشان، امکان بسیار زیادی برای خطا دارند. به همین جهت باید دقت لازم و کافی را برای تصمیمگیری خود داشته باشید.
بیت کوین و دیفای
اگر حتی ندانیم معنی دیفای چیست و فقط به دنیای رمز ارزها علاقه داشته باشیم؛ متوجه میشویم نامگذاری آن که مخفف Decentralized finance است، از شبکه اتریوم وارد دنیای ارزهای دیجیتال شده است؛ چرا که این سبک از نامگذاری مورد علاقه جامعه اترویم است. در دنیای بیت کوین، همه چیز ساده و شفاف است. تمام تلاش افراد فعال در کامیونیتی بیت کوین، این بوده است که همه چیز را شفاف و بدون پیچیدگی نگه دارند.
از همین رو، بسیاری از کارهایی که در شبکه های بلاک چین دیگر مانند اتریوم اتفاق میفتد نیز از همان ابتدا در شبکه بیت کوین وجود داشته است. مانند: چند امضایی، فرایند وام دهی و وام گیری. اما برای آن ها نام خاصی مشخص نشده است. هدف و تمرکز هر دوی آنها حذف واسطهها است و شبکه بیت کوین این را در دل خود دارد و شبکه اتریوم آن را با استفاده از دیفای و قراردادهای هوشمند ایجاد میکند.
منظور از امور مالی متمرکز و غیر متمرکز چیست؟
منظور از امور مالی متمرکز همان بانکها و نهادهای مالی هر کشور هستند که تمام آنها زیر نظر یک واحد به نام بانک مرکزی اداره میشوند. وظیفه این نهادها، تسهیل جابهجایی پول بین طرفین یک معامله است و برای خدمات خود کارمزد دریافت میکنند. روند کار آنها به بیانی ساده بدین گونه است؛ فرض کنید با استفاده از کارت اعتباری خود یک عدد نان خریدهاید، زمانی که شما کارت میکشید، یک پیام به بانک شما میرود که مبلغی را بابت خدمات هزینه میکنید. شبکه متوجه مقدار هزینه میشود و از بانک شما درخواست پرداخت میکند. بانک هزینه را تایید و آن را به شبکه میفرستد. در نهایت پول نان به نانوا پرداخت میشود؛ تمامی این فرآیندها دارای هزینه هستند.
اما در امور مالی غیر متمرکز که توسط هیچ گونه نهادی اداره و نظارت نمیشود، با کمک نودهای مختلف در سرتاسر دنیا این واسطه را از میان برداشتهاند. در نهایت طرفین معامله با پرداخت کارمزد به ماینرهای شبکه بلاک چبن در همان لحظه تراکنش خود را ثبت میکنند.
مقایسه امور مالی غیر متمرکز و متمرکز
امور مالی غیر متمرکز | امور مالی متمرکز یا سنتی |
شما مالک پول خود هستید و نزد خودتان است. | پول شما نزد شرکتها و بانکها است. |
این که پولتان را چگونه و کجا خرج کنید، با شماست. | شما باید به بانکها اعتماد کنید که پول شما را با وام دهیهای پرخطر سوء مدیریت نکنند. |
انتقال پول و ثبت تراکنشها در لحظه اتفاق میافتد. | پروسه پرداخت طولانی است. |
برای تمام افراد قابل استفاده است. | برای استفاده از خدمات مالی باید درخواست دهید. |
در تمام ساعات شبانه روز قابل استفاده است. | تنها در ساعات کاری قابل استفاده است. |
شفافیت بالا موجب شده هرکسی بتواند دادهها رو بررسی کند. | موسسات مالی دفترهای بسته هستند. نمیتوانید از آنها بخواهید که سابقه وام، سابقه داراییهای مدیریت شده آنها و غیره را ببینید. |
دیفای 2 چیست؟
پروتکلهای DeFi به طور مستمر بر اساس مدلهای مالی در حال تکامل هستند. اکوسیستم DeFi با سرعت سرسام آوری در حال پیشرفت است. DeFi 2.0، عبارت جدیدی در دنیای بلاک چین است که به زیرمجموعهای از پروتکلهای DeFi اشاره دارد. دیفای 2، مجموعهای از پروژهها با هدف بهبود مشکلات موجود در DeFi 1.0 است. مقیاسپذیری، امنیت، نقدینگی و دسترسی به اطلاعات مجموعهای از مشکلات هستند که باید در نظر گرفته شوند.
آینده دیفای
با حذف واسطه در پروژههای دیفای و برای مثال تبدیل یک بازی بسکتبال به یک دارایی ارزشمند دیجیتال، آینده دیفای جالب و روشن به نظر میرسد. در آینده نه چندان دور سرمایهگذاران به زودی استقلال بیشتری پیدا خواهند کرد. همچنین پروژههای دیفای به آنها این امکان را میدهد که داراییها را به روشهای خلاقانهای که امروز غیرممکن به نظر میرسد، معامله کنند. در آینده قطعا خبرهای بیشتری در خصوص دیفای و پروژههای آن خواهیم شنید.