تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟
مفهوم بلاک چین پیش از پیدایش رمزارزها وجود داشت؛ اما به واسطه ارزهای دیجیتال در جوامع جهانی فراگیر شد. در واقع بسیاری از افراد پیش از شکل‌گیری بازار ارز دیجیتال با مفهوم بلاک چین و کاربرد آن آشنایی چندانی نداشتند. شبکه‌های بلاک چین انواع متفاوتی دارند؛ بلاک چین‌ها با توجه به نوع و ساختار، خدمات متفاوتی ارائه می‌دهند. در این مقاله قصد داریم شما را با تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی بیشتر آشنا کنیم؛ با ویراماینر همراه باشید.
تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟
در دنیای تکنولوژی امروز بسیاری از افراد و سازمان‌ها قابلیت‌های تکنولوژی بلاک چین را به‌کار می‌گیرند. اما تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟ در ادامه با بررسی جداگانه مفاهیم بلاک چین عمومی و بلاک چین خصوصی این سوال را پاسخ می‌دهیم.
بلاک چین عمومی
شما برای دسترسی و استفاده از خدمات بلاک چین عمومی نیازی به مجوز ندارید. بنابراین عموم کاربران می‌توانند بدون هیچ محدودیتی به بلاک چین عمومی یا همان دفتر کل غیر متمرکز دسترسی داشته باشند. داده‌های ذخیره شده در بلاک چین و اطلاعات مربوط به تراکنش‌های در حال انجام، بخشی از بلاک چین هستند.
ساختار متن باز بلاک چین باعث شده تا افراد سراسر جهان به راحتی بتوانند علاوه بر انجام تراکنش در بستر شبکه، در فرآیند تایید تراکنشها هم مشارکت داشته باشند. این نوع بلاک چین به عنوان شبکه عمومی، یک ساختار کاملا غیر متمرکز را شکل داده است. در حقیقت بلاک چین عمومی با حذف شخص ثالث از بروز اتفاقاتی مانند سانسور و دستکاری اطلاعات جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر احتمال بروز اشتباه در چنین شرایطی بسیار کم است.
کامپیوترهای فعال در شبکه (نود) به واسطه الگوریتم اجماع بلاک چین، تراکنش‌های کاربران را اعتبارسنجی می‌کنند. الگوریتم‌های اجماع اثبات کار (PoW)، اثبات سهام (PoS)، اثبات ظرفیت (PoC) و زمان (PoET) از جمله رایج‌ترین روش‌ها برای اعتبارسنجی، مدیریت و ثبت تراکنش در بستر شبکه هستند. تمامی افراد می‌توانند به تاریخچه تراکنش‌های ثبت شده در بلاک چین عمومی دسترسی داشته باشند.
ساختار غیرمتمرکز بلاک چین عمومی باعث شده تا کاربران بتوانند به صورت مستقل در فرآیند تایید و اعتبارسنجی تراکنشها مشارکت داشته باشند. بر خلاف امنیت و قابل پیگیری بودن تمام فعالیت‌های ثبت شده در بستر شبکه، همچنان شاهد ضعف‌های سیستمی و ساختاری در بلاک چین هستیم. بسیاری از کارشناسان فعال در این حوزه، چالش‌های مربوط به مقیاس‌پذیری، حریم خصوصی و مصرف انرژی بلاک چین عمومی را مورد انتقاد قرار می‌دهند.
از آنجایی که بلاک چین عمومی به کمک الگوریتم‌های اجماع مدیریت و کنترل می‌شود؛ با افزایش تعداد تراکنشها، شبکه زمان بیشتری برای پردازش اطلاعات نیاز دارد. البته شفافیت بلاک چین عمومی در برخی زمینه‌ها، کاربرد مورد نظر را ارائه نمی‌دهد. به عنوان مثال بلاک چین عمومی برای افرادی که قصد ذخیره‌سازی اطلاعات حساس مانند اطلاعات مالی و سوابق پزشکی در بستر شبکه را دارند؛ گزینه مناسبی نیست.
همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد؛ مکانیزم اجماع برای مدیریت غیر متمرکز و ثبت تراکنش در شبکه، انرژی قابل توجهی مصرف می‌کند. بنابراین هزینه‌های مصرف انرژی در این فرآیند را هم باید در نظر گرفت. با توجه به بحران انرژی در جهان، بسیاری از افراد همواره اثرات منفی ناشی از مصرف بالای انرژی بلاک چین عمومی بر روی محیط را شدیدا مورد انتقاد قرار می‌دهند.
بلاک چین خصوصی
عملکرد کلی بلاک چین خصوصی تا حد زیادی شبیه به بلاک چین عمومی است؛ تنها با این تفاوت که تعداد مشخصی از افراد به اطلاعات شبکه دسترسی دارند. به بیان ساده‌تر هر کاربر برای دسترسی به بلاک چین خصوصی، توانایی مشارکت در شبکه و تایید تراکنشها باید مجوز داشته باشد.
از آنجایی که تعداد محدودی از افراد به بلاک چین خصوصی دسترسی دارند؛ تراکنشها و داده‌های ذخیره شده در شبکه برای عموم قابل مشاهده نیست. همین موضوع موجب ارتقاء سطح امنیتی بلاک چین خصوصی به نسبت بلاک چین عمومی شده است.
طیف گسترده‌تری از الگوریتم‌های اجماع در بلاک چین‌های خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به این ساختار متفاوت در بلاک چین خصوصی مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری کم و عدم پایداری اتفاق نمی‌افتد. کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی عملکرد بهتر بلاک چین خصوصی، استفاده از الگوریتم‌های سازگار برای کنترل و مدیریت شبکه است. شما می‌توانید بلاک چین خصوصی را با توجه به خواسته‌ها و اولویت‌های خود، شخصی‌سازی کنید.
توانایی کنترل تعداد نفرات فعال در شبکه بلاک چین و سطح دسترسی هر یک از اعضا عواملی هستند که پردازش و مقیاس‌پذیری بلاک چین خصوصی را به حداکثر میزان ممکن رسانده‌اند. بلاک چین خصوصی با ارائه مزایایی مانند ارتقاء سطح امنیتی، حفظ حریم خصوصی، بهبود فرآیند مدیریت و تسریع پردازش می‌تواند تحولات مثبتی را سازمان‌ها به وجود بیاورد.
البته بعد از معرفی بیت کوین، رویکرد افراد به سازمان‌ها و نحوه مدیریت نیز تغییر کرد. بسیاری در جریان این تغییرات، شیوه سنتی مدیریت سازمان‌های متمرکز را مورد انتقاد قرار داده‌اند. بلاک چین‌های خصوصی هم از این قاعده مستثنی نیستند. گروهی از افراد که برای مدیریت یک فرآیند از زیرساخت به وجود آمده در بستر شبکه بلاک چین استفاده می‌کنند؛ باید اعتماد و اطمینان کافی به یکدیگر داشته باشند. البته با اعمال محدودیت‌های درست و کنترل سطح دسترسی احتمال بروز مشکلات به حداقل میزان ممکن می‌رسد. با مطالعه جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بلاک چین عمومی و خصوصی را بهتر درک می‌کنید.
کاربرد بلاک چین در سازمان ها
بلاک چین عمومی در ساختار بسیاری از پروژه‌های فعال در بازار ارز دیجیتال به‌کار گرفته می‌شود. در واقع این شبکه متن باز با اجرای قرارداد هوشمند قابلیت‌های متنوعی مانند دیفای (امور مالی غیر متمرکز)، صرافی غیر متمرکز و سرمایه‌گذاری جمعی را ارائه می‌دهد.
با توجه به شفافیت و قابل بررسی بودن بلاک چین عمومی، این شبکه می‌تواند گزینه مناسبی برای ایجاد سیستم رای‌گیری الکترونیکی باشد. از سوی دیگر ساختار غیر قابل تغییر بلاک چین علاوه بر ارتقاء سطح امنیت و اعتبارسنجی اطلاعات، تحولات بزرگی در زمینه شکل‌گیری سیستم‌های مردمی و غیرمتمرکز به وجود می‌آورد.
بلاک چین عمومی برای پروژه‌هایی با اولویت اعتماد و قابل بررسی بودن، بهترین گزینه است. البته همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد؛ بلاک چین عمومی در زمینه ذخیره‌سازی و حذف اطلاعات حساس مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
در مواردی که محرمانگی اولویت دارد؛ بلاک چین خصوصی گزینه مناسبی است. به عنوان مثال سازمان‌ها می‌توانند برای ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌های محرمانه، اطلاعات مهم مالی و سوابق پزشکی از بلاک چین خصوصی کمک بگیرند.
بلاک چین خصوصی عملکرد خوبی برای مدیریت چندین منبع در سازمان‌های بزرگ دارد. طبق تحقیقات صورت گرفته بلاک چین خصوصی عموما در مواردی مانند مدیریت زنجیره تامین، انتقالات بین المللی، ذخیره‌سازی اطلاعات بهداشت و درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
حالا که با ساختار کلی بلاک چین آشنا هستید؛ تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی را درک می‌کنید. در حالت کلی، قطعا قابلیت‌های کاربردی تکنولوژی بلاک چین تحولات بزرگی در نحوه مدیریت سازمان‌ها و جوامع جهانی به وجود می‌آورد. شما چه آینده‌ای برای بلاک چین پیش‌بینی می‌کنید؟ نظرات خودتان را با ما و کاربران ویراماینر به اشتراک بگذارید.
پرسش های متداول
در انتها تعدادی از سوالات پرتکرار کاربران درباره تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی را پاسخ می‌دهیم.
تفاوت کلیدی بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟
ساختار بلاک چین عمومی به گونه‌ای طراحی شده است که تمام افراد بدون نیاز به مجوز، آزادانه در شبکه فعالیت می‌کنند. اما در بلاک چین خصوصی تنها تعداد محدودی و مشخصی از افراد به اطلاعات شبکه دسترسی دارند. سطح دسترسی و توانایی مشارکت هر کاربر توسط یک شخص کنترل و مدیریت می‌شود.
بسیاری از پروژه‌های فعال بازار ارز دیجیتال به دلیل ساختار غیر متمرکزی که دارند از بلاک چین‌های عمومی استفاده می‌کنند. اما از سوی دیگر سازمان‌ها به دلیل ساختار متمرکزی که دارند؛ بلاک چین خصوصی را برای مدیریت و ذخیره‌سازی اطلاعات به‌کار می‌گیرند.
مزایای بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟
ساختار غیر متمرکز بلاک چین عمومی از حذف، سانسور و تغییر داده‌های ثبت شده در شبکه جلوگیری می‌کند. علاوه بر آن بلاک چین عمومی با حذف شخص ثالث، ایرادات احتمالی در فرآیند مدیریتی را به حداقل میزان ممکن رسانده است. از آنجایی که تاریخچه تراکنشها در دسترس عموم قرار دارد؛ هر کاربر می‌تواند به صورت مستقل در فرآیند اعتبارسنجی و تایید اطلاعات بلاک چین عمومی مشارکت داشته باشد.
اما بلاک چین خصوصی برای ارتقاء سیستم امنیتی و حفظ حریم خصوصی کاربران، سطح دسترسی کاربران را محدود کرده است. بلاک چین خصوصی عملکرد قابل قبولی در زمینه مدیریت و ذخیره‌سازی اطلاعات محرمانه دارد. از آنجایی که کنترل تعداد محدودی از افراد آسان‌تر است؛ بلاک چین خصوصی سرعت پردازش و مقیاس‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد.
معایب بلاک چین عمومی و خصوصی چیست؟
تکنولوژی بلاک چین با وجود تمام قابلیت‌های کاربردی که ارائه می‌دهد؛ مورد انتقاد برخی از کارشناسان قرار می‌گیرد. بلاک چین عمومی همواره در زمینه مقیاس‌پذیری، حفظ حریم خصوصی و مصرف انرژی با چالش مواجه است.
از سوی دیگر در بلاک چین خصوصی شخص یا اشخاصی، مشارکت کاربران را مدیریت می‌کنند. افراد فعال در بلاک چین‌های خصوصی باید یک شخص قابل اعتماد را برای مدیریت روند انتخاب کنند. در واقع احتمال سوء استفاده شخص ثالث از قدرت در بلاک چین خصوصی غیر قابل انکار است.
بلاک چین عمومی چه کاربردی دارد؟
بلاک چین عمومی در پروژه‌هایی با اولویت اصلی، اعتماد و قابل پیگیری بودن کاربرد دارد. اما برای ذخیره‌سازی و حفظ اطلاعات محرمانه گزینه مناسبی نیست. همین رویکرد موجب شده بسیاری از پروژه‌های فعال در بازار ارز دیجیتال برای مدیریت شبکه، تراکنش‌های کاربران و اجرای قرارداد هوشمند از بلاک چین عمومی استفاده کنند. در حالت کلی، بلاک چین عمومی قابلیت‌های متعددی دارد. امور مالی غیر متمرکز، صرافی غیر متمرکز و سرمایه‌گذاری جمعی از کاربردهای اصلی بلاک چین عمومی هستند.
بلاک چین خصوصی چه کاربردی دارد؟
بلاک چین خصوصی عموما برای سازمان‌ها و پروژه‌هایی با اولویت حفظ محرمانگی مانند ذخیره‌سازی اطلاعات حساس مالی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بلاک چین خصوصی گزینه مناسبی برای مدیریت سازمان‌های بزرگ، زنجیره تامین، تبادلات بین المللی و ذخیره‌سازی اسناد پزشکی است.
